معرفی اتصالات گالوانیزه و انواع آن
اتصالات گالوانیزه یکی از اجزاء بسیار مهم در سیستم های لوله کشی و ساخت و ساز است. این نوع اتصالات به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی، برای اتصال لوله های گالوانیزه به یکدیگر یا به سایر قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرند. لوله‌های گالوانیزه با پوششی از روی و روکش زینک تولید می‌شوند که آنها را در برابر عوامل خارجی محافظت می‌کند.
یکی از اتصالات معمول در سیستم های لوله کشی، اتصالات ردیفی یا نیپل می‌باشد. این اتصالات به صورت مخروطی طراحی شده‌اند و امکان اتصال دو لوله با اندازه‌های مختلف را فراهم می‌کنند. از کلمه "نیپل" برای اشاره به این نوع اتصالات استفاده می‌شود.
علاوه بر اتصالات ردیفی، کلاج‌ها و انعطاف‌پذیرها نیز در خطوط لوله گالوانیزه بسیار مهم هستند. کلاج‌ها به منظور اتصال دو لوله راست به یکدیگر یا ترتیب دادن آنها استفاده می‌شوند، در حالی که انعطاف‌پذیرها برای ایجاد اتصالات منعطف و پیچشی در سیستم های لوله کشی بکار می‌روند.
در نهایت، باید توجه داشت که انتخاب و استفاده از اتصالات گالوانیزه با دقت و توجه به نیازهای خاص سیستم مورد نظر انجام شود تا به دوام و کارایی بهتری داشته باشد.
فرآیند گالوانیزاسیون
پیش از آشنایی با کاربرد این اتصالات فلزی در صنعت، به تعریف تکنیک گالوانیزاسیون می‌پردازیم. برخی فلزات پرکاربرد در صنعت، نسبت به رطوبت و سایش حساس هستند و به مرور زمان دچار خوردگی می‌شوند. برای پیشگیری از این اتفاق، این فلزات را گالوانیزه می‌کنند. بنابراین، به فرآیندی که در طی آن یک فلز مادر را با لایه‌ای از فلز محافظ می‌پوشانند، گالوانیزاسیون می‌گویند. این فرآیند به دو روش گرم و سرد قابل انجام است. در مورد اتصالات گالوانیزه، فلز مادر آهن مقاوم یا فولاد است که با لایه‌ای از فلز روی پوشانده می‌شود. برای این کار، فولاد را در استخری مملو از فلز روی مذاب غوطه ور می‌کنند. پس از خروج لوله و اتصالات فولادی، آنها را سرد می‌کنند تا یک روکش مقاوم ایجاد شود. این عمل، باعث مقاومت فولاد در برابر انواع سایش، خوردگی و آسیب می‌شود.
کاربرد اتصالات گالوانیزه
با توجه به توضیحات بالا، کاربرد اتصالات گالوانیزه، بیشتر در صنایعی است که خطر سایش و خوردگی لوله و اتصالات در آنها بیشتر است. از کاربردهای این نوع اتصالات می‌توانیم به استفاده از آن موارد زیر اشاره کنیم:
- گلخانه‌ها
- کشاورزی
- ساخت سازه‌های فلزی
- آبرسانی
- صنعت مخابرات
- تصفیه خانه‌ها
- حصارکشی
لازم به ذکر است که استفاده از لوله و اتصالات گالوانیزه در گازکشی مجاز نیست. زیرا به دلیل قرارگرفتن در معرض گاز، لایه محافظ از بین می‌رود و موجب انسداد راه لوله می‌شود.
انواع اتصالات گالوانیزه
سه دسته رایج از این اتصالات فلزی وجود دارد. این دسته‌بندی شامل موارد زیر است:
- اتصالات جوشی: این نوع از اتصالات گالوانیزه با جوش به لوله‌ها متصل می‌شوند.
- اتصالات دنده‌ای: این اتصالات به صورت دنده دار هستند و به لوله‌ها پیچ می‌شوند.
- اتصالات فلنج‌دار: این نوع اتصالات گالوانیزه هم به صورت جوشی و هم به صورت دنده‌ای متصل می‌شوند. از اتصالات فلنج دار بیشتر برای انسداد انتهای لوله و یا تغییر مسیر آن استفاده می‌شود.
به غیر از این نوع دسته‌بندی، اتصالات گالوانیزه انواع مختلفی دارند که به معرفی آنها می‌پردازیم.
زانویی گالوانیزه
برای تغییر مسیر لوله‌های فلزی، در زوایای ۴۵و ۹۰ درجه، از این نوع اتصالات گالوانیزه استفاده می‌شود.
درپوش گالوانیزه
از این درپوش برای مسدود سازی دا‌ئمی لوله استفاده می‌شود. این نوع درپوش از اتصال دنده ای که رزوه آن بیرون است(نری) استفاده شده است.
سه راهی گالوانیزه
اتصالات سه راهی تبدیل، سه راهی کج و سه راهی مساوی، از انواع این نوع اتصالات هستند. هر کدام از آنها به ترتیب برای تغییر قطر لوله، ایجاد سه انشعاب موازی و زمان کوچکتر بودن زاویه بازوها کاربرد دارند.
رو پیچ تو پیچ گالوانیزه
برای اتصال یک لوله به یک اتصال و دو اتصال به هم، می‌توان از این نوع اتصالات گالوانیزه استفاده کرد.
بوشن گالوانیزه
دنده این نوع اتصال در داخل آن قرار دارد. بنابراین برای اتصال دو لوله به هم و یا یک لوله به یک دستگاه مناسب هستند.
کپ گالوانیزه
کاربرد این اتصال مانند درپوش گالوانیزه مسدود کردن انتهای است، با این تفاوت که در کپ گالوانیزه از اتصال دنده ای که داخل آن است(مادگی) استفاده شده است
چپقی گالوانیزه
این نوع اتصال که به آن زانو چپقی نیز گفته می‌شود، در تغییر مسیر لوله‌ها کاربرد دارد. در یک طرف این اتصال، دنده خارجی و در طرف دیگر آن دنده داخلی قرار دارد.
چهارراه گالوانیزه
برای اتصال یک لوله به سه انشعاب دیگر، از اتصال چهارراه استفاده می‌شود.
مهره ماسوره گالوانیزه
این نوع اتصالات، اتصالاتی چند تکه هستند و برای وصل کردن یک لوله به یک دستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربرد این نوع اتصالات، بیشتر در فضاهایی است که محدودیت وجود دارد.
مغزی گالوانیزه
این نوع از اتصالات گالوانیزه، توپر هستند و در دو طرف آنها دنده خارجی وجود دارد. از آنها برای اتصال دو دستگاه استفاده می‌شود.
تبدیل گالوانیزه
اتصالاتی هستند که دو لوله با اندازه‌های متفاوت را به هم متصل می‌کنند. اتصالات گالوانیزه تبدیل، هم در داخل و هم در خارج دنده دارند.
مزایای اتصالات گالوانیزه
از مزایای این اتصالات می‌توان به مقاومت بالای آنها در شرایط مختلف آب و هوا نام برد. این اتصالات همچنین در برابر زنگ‌زدگی و آسیب مواد شیمیایی مقاوم هستند. البته کیفیت اتصالات فولادی گالوانیزه با یکدیگر متفاوت است. این به دلیل کیفیت فلز مورد استفاده در فرآیند گالوانیزاسیون است.
قیمت اتصالات گالوانیزه
عوامل مختلفی در قیمت این نوع اتصالات فولادی موثر هستند. از جمله این عوامل می‌توان به نوع فرآیند گالوانیزاسیون و وزن آنها اشاره کرد. در فرآیند گالوانیزاسیون هم از اتصالات سایه درزدار و هم از اتصالات مانیسمان استفاده کرد. این موضوع نیز در قیمت نهایی این نوع اتصالات تعیین کننده است.
برندهای معتبر در زمینه تولید لوله و اتصالات گالوانیزه
این نوع اتصالات در دو نوع خارجی و ایرانی در بازار موجود هستند. واردات این محصولات بیشتر از کشورهای چین و برزیل صورت می‌پذیرد. اتصالات گالوانیزه برزیلی، از کیفیت بیشتری نسبت به همتایان چینی خود برخوردار هستند. اتصالات گالوانیزه مک، اتصالات گالوانیزه سیتکو، اتصالات توپی برزیلی و اتصالات گالوانیزه جورج فیشر، از معروف‌ترین برندهای این کالا هستند که از کیفیت مناسبی نیز برخوردار هستند. از برندهای داخلی معتبر این محصول نیز می‌توان به اتصالات ST، اتصالات رخغا، اتصالات گالوانیزه اصفهان و اتصالات گالوانیزه مشهد اشاره کرد. اتصالات گالوانیزه ایرانی نیز از کیفیت قابل قبولی برخوردار هستند.
استانداردها و مشخصات فنی اتصالات گالوانیزه
ابعاد اتصالات گالوانیزه در ایران، طبق استانداردی با نام BSP سنجیده می‌شود. ضمن آن که هر نوع از لوله و اتصالات، استانداردها و مشخصات فنی مخصوص به خود را دارند. بنابراین پیش از خرید هر محصول، لازم است تا مشخصات فنی آن را به دقت بررسی کنید تا با نیازهای پروژه شما منطبق باشد.
نکات مهمی که باید به آنها توجه کنید
- بیشتر اتصالات گالوانیزه، به صورت دنده‌ای تولید می‌شوند. بنابراین هنگام استفاده، آنها را به درستی آب‌بندی کرد.
- فرآیند گالوانیزاسیون مانع زنگ زدگی نمی‌شود و تنها روند آن را به تاخیر می‌اندازد.
- مهم‌ترین مزیت این نوع اتصالات، مقاومت در برابر فشار و خوردگی است.
- استفاده از برندهای نامعتبر و نامرغوب، باعث ایجاد مشکل در فرآیند لوله‌کشی می‌شود.
- اتصالات گالوانیزه طول عمر بیشتری دارندو در برابر آسیب مقاوم هستند. بنابراین استفاده از این نوع اتصالات، هزینه تعمیر و نگهداری را کاهش می‌دهد.
محصولات مشابه و مکمل اتصالات گالوانیزه
اتصالات گالوانیزه، یکی از پرکاربردترین انواع اتصالات لوله‌کشی هستند. این اتصالات از جنس ورق‌های فولادی ساخته می‌شوند و با روکش روی پوشانده شده‌اند که مقاومت آنها در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. اتصالات گالوانیزه در پروژه‌های ساختمانی، تأسیسات آبرسانی، کشاورزی، نفت و گاز و محیط‌های مرطوب، کاربرد گسترده‌ای دارند.
در کنار اتصالات گالوانیزه، گزینه‌های مشابه و مکمل دیگری هم وجود دارند که با شناخت آنها می‌توانیم بهترین انتخاب را برای هر پروژه داشته باشیم.
محصولات مشابه اتصالات گالوانیزه
- اتصالات سیاه دنده‌ای: این اتصالات همانند اتصالات گالوانیزه، از جنس ورق‌های فولادی ساخته می‌شوند، اما به جای روکش روی، به رزوه (دنده) مجهز هستند. این ویژگی اتصال سریع و آسان آنها را به لوله‌ها و سایر اتصالات ممکن می‌سازد. اتصالات دنده‌ای سیاه در انواع مختلفی مانند زانو، سه راهی، تبدیل و غیره موجود هستند.
- لوله‌های گالوانیزه: این لوله‌ها از جنس ورق‌های فولادی ساخته می‌شوند و با روکش روی پوشانده شده‌اند. لوله‌های گالوانیزه از استحکام و مقاومت در برابر خوردگی مشابه اتصالات گالوانیزه برخوردار هستند، اما به دلیل طول بیشتر، برای کاربردهایی که نیاز به انعطاف‌پذیری بیشتری وجود دارد، مناسب‌تر هستند.
محصولات مکمل اتصالات گالوانیزه
- فلنج‌ها: این قطعات صفحه‌های دایره‌ای‌شکل هستند که برای اتصال لوله‌ها و اتصالات به یکدیگر یا به تجهیزات دیگر استفاده می‌شوند. فلنج‌ها در انواع مختلفی با جنس‌های گوناگون و برای فشارهای کاری متفاوت عرضه می‌شوند.
- شیرآلات: برای کنترل جریان سیالات در لوله‌ها به شیرآلات نیاز است. شیرآلات در انواع مختلفی مانند شیرهای توپی، پروانه‌ای، سوزنی و غیره موجود هستند و هر کدام برای کاربردی خاص مناسب‌اند.
نکات مهم در انتخاب محصولات مشابه و مکمل
- فشار و دمای کاری سیستم: مهم‌ترین عامل در انتخاب محصولات، فشار و دمای سیالی است که قرار است از سیستم عبور کند. برای فشارهای بالا و دمای زیاد، باید از لوله‌ها و اتصالات با استحکام بیشتر، مانند لوله‌های مانیسمان، استفاده شود.
- مقاومت در برابر خوردگی: محیطی که لوله‌ها و اتصالات در آن قرار می‌گیرند، در انتخاب جنس آنها اهمیت دارد. برای محیط‌های مرطوب یا با مواد شیمیایی خورنده، لوله‌های گالوانیزه یا از جنس‌های مقاوم به خوردگی مانند استنلس استیل گزینه‌های بهتری هستند.
- بودجه پروژه: قیمت محصولات مختلف با توجه به جنس، سایز و کیفیت آنها متفاوت است. باید با در نظر گرفتن بودجه پروژه، محصولاتی را انتخاب کرد که کیفیت و عملکرد مورد نیاز را بدون هزینه‌های اضافی تأمین کنند.
- استانداردهای مورد نیاز: در برخی پروژه‌ها، استفاده از محصولاتی که مطابق با استانداردهای مشخصی باشند، الزامی است. پیش از خرید، باید از تطابق محصولات با استانداردهای مورد نیاز اطمینان حاصل کنید.