فلنج چیست؟ معرفی کامل انواع فلنج‌ها و کاربردهای آن در پایپینگ
فلنج‌ها (Flanges) از اجزای حیاتی در سیستم‌های لوله‌کشی و پایپینگ هستند که برای اتصال لوله‌ها، شیرآلات صنعتی، پمپ‌ها و سایر تجهیزات استفاده می‌شوند. این قطعات با ایجاد اتصالی محکم و قابل بازشدن، امکان نصب، تعمیر و نگهداری آسان سیستم‌های لوله‌کشی را فراهم می‌کنند. در این مقاله، به‌طور کامل با انواع فلنج‌ها، متریال‌های سازنده، استانداردها و کاربردهای آن‌ها آشنا می‌شوید.
فلنج چیست و چگونه کار می‌کند؟
فلنج یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های لوله‌کشی است که برای اتصال موقت لوله‌ها به تجهیزات، شیرآلات و دیگر اجزا به کار می‌رود. این قطعه معمولاً از یک سمت با استفاده از واشر آب‌بندی یا گسکت (Gasket) به فلنج دیگر متصل می‌شود تا اتصالی محکم و بدون نشتی ایجاد کند. شیوه اتصال فلنج‌ها به خط لوله ممکن است به‌صورت پیچ و مهره‌ای، یا از سمت دیگر به‌صورت جوشی لب به لب، روزه‌ای یا سوکتی انجام شود.
انواع مختلف فلنج‌ها بسته به استانداردهای متریال، شیوه اتصال و معیارهای ساخت متفاوتی دارند. در ادامه، انواع فلنج‌ها را بر اساس این ویژگی‌ها بررسی خواهیم کرد تا بتوانید انتخاب مناسب‌تری برای پروژه‌های خود داشته باشید.
اجزای اصلی فلنج
بدنه فلنج: بخش اصلی که به لوله یا تجهیزات متصل می‌شود.
سوراخ‌های پیچ: برای اتصال دو فلنج به یکدیگر.
گسکت: برای ایجاد آب‌بندی بین دو فلنج و جلوگیری از نشت سیال.
مشخصات فنی فلنج‌ها
فلنج‌ها از نظر مشخصات فنی بر اساس فشار کاری، جنس متریال و نوع سطح (رویه) دسته‌بندی می‌شوند. هر فلنج دارای یک کلاس فشاری مشخص است که نشان‌دهنده مقاومت آن در برابر فشار سیال در دماهای مختلف می‌باشد.
استانداردهای تولید فلنج‌ها
فلنج‌ها بر اساس استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شوند تا از نظر ابعاد، تحمل فشار و متریال مطابقت داشته باشند. برخی از استانداردهای معروف عبارتند از:
ASME B16.5: استاندارد آمریکایی برای فلنج‌های فولادی و آلیاژی.
DIN EN 1092-1: استاندارد اروپایی برای فلنج‌های فولادی.
JIS B2220: استاندارد ژاپنی برای فلنج‌های صنعتی.
ISO 7005-1: استاندارد بین‌المللی برای فلنج‌های لوله‌کشی.
کلاس‌های فشاری فلنج‌ها
فلنج‌ها بر اساس استاندارد ANSI و استانداردهای بین‌المللی مانند DIN و BS دارای کلاس‌های مختلفی هستند. کلاس‌های متداول فلنج عبارتند از:
Class 150
Class 300
Class 600
Class 900
Class 1500
Class 2500
این کلاس‌ها به معنای تحمل فشار در دمای معین می‌باشند. به عنوان مثال، فلنج Class 150 در دمای 20 درجه سانتی‌گراد می‌تواند فشاری برابر با 285 psi را تحمل کند، در حالی که فلنج Class 300 در همان دما می‌تواند تا 740 psi فشار را تحمل کند.
متریال‌های مورد استفاده در فلنج‌ها
فلنج‌ها معمولاً از جنس‌های مختلفی تولید می‌شوند که هر یک برای شرایط خاصی مناسب هستند. برخی از جنس‌های رایج فلنج عبارتند از:
فولاد کربنی (Carbon Steel): پرکاربردترین نوع فلنج، مناسب برای دما و فشارهای مختلف.
فولاد ضد زنگ (Stainless Steel): مقاوم در برابر خوردگی و مناسب برای سیالات خورنده.
فولاد آلیاژی (Alloy Steel): مقاوم در برابر دما و فشارهای بالا.
چدن (Cast Iron): برای فشارهای پایین و کاربردهای کم‌هزینه.
پلی‌اتیلن و PVC: برای سیستم‌های لوله‌کشی پلاستیکی با سیالات سبک و غیر خورنده.
ارتباط با سایر محصولات:
لوله فلزی و لوله و اتصالات پلیمری برای کاربردهای مختلف با فلنج‌ها ترکیب می‌شوند.
واشر و گسکت نقش مهمی در آب‌بندی اتصال فلنج‌ها دارند.
انواع فلنج‌ها در پایپینگ
1. فلنج گلودار (Weld Neck Flange)
فلنج‌های گلودار دارای یک گردن مخروطی شکل هستند که به لوله جوش داده می‌شوند. این نوع فلنج برای سیستم‌هایی با فشار و دمای بالا مناسب است و معمولاً در خطوط فرآیندی حساس مانند صنایع نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. طراحی گلودار این فلنج باعث می‌شود تا فشار به طور یکنواخت در تمام سطح فلنج توزیع شود.
2. فلنج اسلیپ‌آن (Slip-On Flange)
فلنج اسلیپ‌آن یکی از انواع فلنج‌هایی است که به راحتی روی لوله نصب می‌شود و از دو طرف به لوله جوش داده می‌شود. این نوع فلنج برای فشارهای پایین تا متوسط مناسب است و نصب آن سریع‌تر و آسان‌تر از فلنج‌های گلودار می‌باشد.
3. فلنج کور (Blind Flange)
فلنج کور برای مسدود کردن انتهای لوله یا دهانه یک مخزن به کار می‌رود. این نوع فلنج در جایی که نیاز به بستن موقت یا دائم جریان سیال وجود دارد استفاده می‌شود. فلنج‌های کور به دلیل نداشتن سوراخ داخلی، می‌توانند فشارهای بسیار بالایی را تحمل کنند.
4. فلنج دنده‌ای (Threaded Flange)
فلنج دنده‌ای دارای رزوه‌های داخلی است که بدون نیاز به جوش، به لوله متصل می‌شود. این فلنج‌ها برای سیستم‌های کم فشار و جایی که جوشکاری ممکن نیست یا کاربرد ندارد، مناسب هستند.
5. فلنج لپ جوینت (Lap Joint Flange)
این نوع فلنج به همراه یک استاب اند استفاده می‌شود و بیشتر در سیستم‌هایی که نیاز به جداکردن مکرر فلنج‌ها دارند، کاربرد دارد.
6. فلنج جوشی ساکت (Socket Weld Flange)
فلنج جوشی ساکت در قسمت داخلی دارای یک شیار است که لوله درون آن قرار می‌گیرد و از یک طرف جوش داده می‌شود. این نوع فلنج برای لوله‌های با قطر کم و سیستم‌های با فشار متوسط استفاده می‌شود.
7. فلنج کاهنده (Reducing Flange)
فلنج کاهنده برای اتصال دو لوله با قطرهای مختلف به کار می‌رود. این نوع فلنج دارای سوراخی با قطر کمتر از فلنج استاندارد می‌باشد و امکان تغییر سایز لوله‌ها را فراهم می‌کند.
سطح آب‌بندی فلنج (Flange Facing)
سطح آب‌بندی فلنج به بخش داخلی سطح فلنج گفته می‌شود که با گسکت (واشر) و لوله در تماس است. انتخاب نوع سطح آب‌بندی فلنج بسیار اهمیت دارد، زیرا تأثیر مستقیمی بر کیفیت آب‌بندی و جلوگیری از نشت سیال دارد.
انواع سطح‌های آب‌بندی:
سطح تخت (Flat Face - FF): برای سیستم‌هایی با فشار و دمای پایین مناسب است.
سطح برجسته (Raised Face - RF): یکی از پرکاربردترین انواع سطح‌های آب‌بندی فلنج است که دارای یک بخش برجسته در مرکز می‌باشد.
سطح حلقه‌ای (Ring Type Joint - RTJ): برای سیستم‌هایی با فشار و دمای بسیار بالا طراحی شده است.
ارتباط با محصولات:
عایق لوله و بست لوله برای افزایش ایمنی اتصالات فلنج‌ها.
نکات مهم در انتخاب فلنج مناسب
نوع سیال: خورنده، داغ یا سرد؟ جنس فلنج را متناسب انتخاب کنید.
فشار و دمای کاری: فلنج باید متناسب با کلاس فشار سیستم انتخاب شود.
نوع اتصال: جوشی، رزوه‌ای یا اسلیپ‌آن؟
استانداردها: مطابقت با استانداردهای بین‌المللی (ANSI, DIN, JIS).
گسکت مناسب: انتخاب گسکت متناسب با نوع سیال و فشار.
ارتباط با محصولات:
پیچ و مهره و استاد بولت برای اتصال فلنج‌ها.
سیستم اطفا حریق برای تأسیسات حساس.
خرید فلنج از پایپ فیتینگ: تضمین کیفیت و بهترین قیمت
شرکت پایپ فیتینگ با سال‌ها تجربه در تأمین فلنج‌های صنعتی، محصولاتی مطابق با استانداردهای ANSI، DIN و JIS ارائه می‌دهد.
مزایای خرید از ما:
مشاوره رایگان: انتخاب فلنج مناسب بر اساس نیاز صنعت شما.
ارسال سریع: به تمامی شهرهای ایران با بسته‌بندی ایمن.
گارانتی اصالت: تضمین کیفیت و خدمات پس از فروش.
تماس با کارشناسان فروش:
شماره تماس: 02136055307
