شیرآلات ابزار دقیق | راهنمای جامع انواع، مشخصات، کاربردها، و خرید

مقدمه

شیرآلات ابزار دقیق (ولوهای ابزار دقیق) از مهم‌ترین تجهیزات در سیستم‌های صنعتی برای کنترل دقیق جریان، فشار، و دمای سیالات (مایع و گاز) هستند. این شیرآلات در صنایعی مانند نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع غذایی، دارویی، و آزمایشگاهی کاربرد دارند و به دلیل دقت بالا، مقاومت در برابر فشار و دما، و طراحی تخصصی، نقش کلیدی در ایمنی و کارایی سیستم‌ها ایفا می‌کنند. این راهنمای جامع به بررسی انواع شیرآلات ابزار دقیق (مانند نیدل ولو، بال ولو، منیفولد، فیلترها، اسنابر، و شیرهای خودکار)، مشخصات فنی، کاربردها، مزایا و معایب، و نکات خرید می‌پردازد تا به مهندسان، تکنسین‌ها، و خریداران کمک کند تا بهترین انتخاب را برای پروژه‌های خود داشته باشند.

شیرآلات ابزار دقیق چیست؟

شیرآلات ابزار دقیق وسایلی هستند که برای تنظیم، کنترل، یا قطع و وصل جریان سیالات در سیستم‌های صنعتی طراحی شده‌اند. این شیرآلات معمولاً از موادی مانند استنلس استیل (گرید 316)، برنج، یا آلیاژهای خاص ساخته می‌شوند و در فشارهای بالا (تا 10000psi) و دماهای متنوع (از -20 تا 260 درجه سانتی‌گراد) عملکرد قابل اعتمادی دارند. انواع اتصالات (رزوه‌ای NPT، مهره‌ای، جوشی) و طراحی‌های خاص (مانند 90 درجه یا مولتی پورت) آن‌ها را برای کاربردهای دقیق مناسب می‌کنند.

انواع شیرآلات ابزار دقیق

1. مولتی پورت گیج ولو

• مشخصات: شیر زیر گیجی با چندین خروجی (معمولاً 3 پورت) برای اتصال به گیج‌های فشار یا تجهیزات اندازه‌گیری. متریال: استنلس استیل 316، فشار: تا 6000psi، اتصال: NPT یا مهره‌ای.
• ویژگی‌ها: دارای شیر ایزوله و تخلیه، مناسب برای کالیبراسیون و سرویس تجهیزات.
• کاربردها: پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، و سیستم‌های ابزار دقیق.
• مزایا: کاهش تعداد اتصالات، نصب آسان.
• معایب: هزینه بالا برای مدل‌های باکیفیت.

2. نیدل ولو 90 درجه میل در فیمیل

• مشخصات: شیر سوزنی با زاویه 90 درجه، اتصال نری (میل) در ورودی و مادگی (فیمیل) در خروجی، فشار: تا 6000psi، متریال: استنلس استیل یا برنج.
• ویژگی‌ها: کنترل دقیق جریان، کاهش افت فشار، طراحی Y یا T شکل.
• کاربردها: خطوط پالسی، صنایع شیمیایی، و آزمایشگاهی.
• مزایا: کنترل ضربه سیال، دوام بالا.
• معایب: نیاز به چرخش چندباره برای باز و بسته شدن.

3. نیدل ولو فیمیل تخلیه‌دار

• مشخصات: شیر سوزنی با اتصال مادگی (NPTF)، دارای پورت تخلیه، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: امکان تخلیه سیال برای سرویس یا کالیبراسیون، پلاگ سوزنی برای کنترل دقیق.
• کاربردها: گیج‌های فشار، سیستم‌های هیدرولیک.
• مزایا: ایمنی بالا، کاهش خطر نشتی.
• معایب: پیچیدگی بیشتر نسبت به نیدل ولو ساده.

4. نیدل ولو فیمیل 10000psi

• مشخصات: شیر سوزنی با اتصال مادگی، تحمل فشار تا 10000psi، متریال: استنلس استیل 316.
• ویژگی‌ها: طراحی مقاوم برای سیالات پرفشار، آب‌بندی با پکینگ PTFE.
• کاربردها: نفت و گاز، سیستم‌های هیدرولیک فشار بالا.
• مزایا: تحمل فشار شدید، دقت بالا.
• معایب: قیمت بالا، نیاز به نگهداری دقیق.

5. فیلتر خطی مهره In-line

• مشخصات: فیلتر با اتصال مهره‌ای، متریال: استنلس استیل، سایز: 1/4 تا 1 اینچ.
• ویژگی‌ها: حذف ذرات معلق، کاهش آلودگی در سیستم.
• کاربردها: خطوط گاز، صنایع دارویی.
• مزایا: نصب آسان، کارایی بالا.
• معایب: نیاز به تعویض دوره‌ای المنت فیلتر.

6. فیلتر خطی دنده In-line

• مشخصات: فیلتر با اتصال رزوه‌ای (NPT)، فشار: تا 3000psi.
• ویژگی‌ها: مشابه فیلتر مهره‌ای اما با اتصال دنده‌ای.
• کاربردها: سیستم‌های ابزار دقیق، خطوط مایع.
• مزایا: اتصال محکم، هزینه مناسب.
• معایب: نصب پیچیده‌تر نسبت به مهره‌ای.

7. فیلتر Tee-type مهره

• مشخصات: فیلتر T شکل با اتصال مهره‌ای، متریال: استنلس استیل.
• ویژگی‌ها: طراحی برای جریان‌های با زاویه، حذف ذرات در خطوط پیچیده.
• کاربردها: پتروشیمی، خطوط چندجهته.
• مزایا: انعطاف در نصب، کارایی بالا.
• معایب: هزینه بیشتر نسبت به فیلتر خطی.

8. اسنابر گیج فشار

• مشخصات: دستگاه کاهش‌دهنده نوسانات فشار، متریال: استنلس استیل یا برنج، اتصال: NPT.
• ویژگی‌ها: محافظت از گیج فشار در برابر ضربه قوچ، تنظیم فشار ورودی.
• کاربردها: پالایشگاه‌ها، سیستم‌های هیدرولیک.
• مزایا: افزایش عمر گیج، قیمت مناسب.
• معایب: نیاز به تنظیم دوره‌ای.
• قیمت: بسته به متریال و برند (مانند Parker)، از 200 هزار تا 2 میلیون تومان.

9. شیر خودکار میل در فیمیل (Check Valve M/F)

• مشخصات: شیر یک‌طرفه با اتصال نری و مادگی، فشار: تا 6000psi، متریال: استنلس استیل 316.
• ویژگی‌ها: جلوگیری از جریان معکوس، طراحی ساده.
• کاربردها: خطوط گاز، سیستم‌های آبیاری.
• مزایا: ایمنی بالا، نصب آسان.
• معایب: عدم کنترل جریان.

10. بال ولو فیمیل (دنده داخل) 6000

• مشخصات: شیر توپی با اتصال مادگی (NPTF)، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: باز و بسته شدن سریع با چرخش 90 درجه.
• کاربردها: نفت و گاز، صنایع شیمیایی.
• مزایا: سرعت عمل، دوام بالا.
• معایب: عدم کنترل دقیق جریان.

11. بال ولو دو سر مهره 6000

• مشخصات: شیر توپی با اتصال مهره‌ای، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: مشابه بال ولو فیمیل اما با اتصال مهره‌ای.
• کاربردها: سیستم‌های ابزار دقیق، خطوط فشار بالا.
• مزایا: نصب سریع، آب‌بندی قوی.
• معایب: هزینه بالاتر نسبت به دنده‌ای.

12. مینی بال ولو دوسر مهره 1000psi

• مشخصات: شیر توپی کوچک، فشار: تا 1000psi، سایز: 1/8 تا 1/2 اینچ.
• ویژگی‌ها: طراحی فشرده، مناسب برای فضاهای محدود.
• کاربردها: آزمایشگاه‌ها، تجهیزات کوچک.
• مزایا: قیمت پایین، نصب آسان.
• معایب: تحمل فشار پایین.

13. فیلتر Tee-type دنده

• مشخصات: فیلتر T شکل با اتصال رزوه‌ای، فشار: تا 3000psi.
• ویژگی‌ها: مشابه فیلتر Tee-type مهره‌ای اما با اتصال دنده‌ای.
• کاربردها: خطوط شیمیایی، پتروشیمی.
• مزایا: اتصال محکم، دوام بالا.
• معایب: نصب پیچیده‌تر.

14. شیر اطمینان

• مشخصات: شیر تخلیه فشار اضافی، فشار: تا 10000psi، متریال: استنلس استیل.
• ویژگی‌ها: باز شدن خودکار در فشار بالا، محافظت از سیستم.
• کاربردها: بویلرها، خطوط گاز.
• مزایا: ایمنی بالا، عملکرد خودکار.
• معایب: نیاز به کالیبراسیون دقیق.

15. بال ولو سه راه فیمیل

• مشخصات: شیر توپی سه‌جهته با اتصال مادگی، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: هدایت جریان به دو مسیر، طراحی L یا T شکل.
• کاربردها: سیستم‌های چندخطی، پتروشیمی.
• مزایا: انعطاف در هدایت جریان.
• معایب: پیچیدگی بیشتر.

16. بال ولو سه راه مهره

• مشخصات: مشابه بال ولو سه راه فیمیل اما با اتصال مهره‌ای.
• ویژگی‌ها: نصب سریع، مناسب برای خطوط موقت.
• کاربردها: آزمایشگاه‌ها، خطوط گاز.
• مزایا: نصب آسان، دوام بالا.
• معایب: هزینه بالاتر.

17. شیر خودکار میل استیل 316 (NPT)

• مشخصات: شیر یک‌طرفه با اتصال نری، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: جلوگیری از جریان معکوس، متریال مقاوم به خوردگی.
• کاربردها: صنایع دریایی، شیمیایی.
• مزایا: مقاومت به خوردگی، طول عمر بالا.
• معایب: قیمت بالا.

18. شیر خودکار فیمیل (Check Valve استیل 316)

• مشخصات: شیر یک‌طرفه با اتصال مادگی، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: مشابه شیر خودکار میل اما با اتصال فیمیل.
• کاربردها: خطوط پرفشار، پالایشگاه‌ها.
• مزایا: آب‌بندی قوی، ایمنی بالا.
• معایب: عدم کنترل جریان.

19. شیر خودکار دو سر مهره (Check Valve)

• مشخصات: شیر یک‌طرفه با اتصال مهره‌ای، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: نصب سریع، مناسب برای خطوط موقت.
• کاربردها: سیستم‌های ابزار دقیق، خطوط گاز.
• مزایا: نصب آسان، انعطاف‌پذیری.
• معایب: هزینه بالاتر.

20. منیفولد پنج شیر ترانسمیتر

• مشخصات: منیفولد با 5 شیر (2 ایزوله، 2 تخلیه، 1 اکوالایزر)، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: کنترل فشار دیفرانسیل، مناسب برای ترانسمیترها.
• کاربردها: پتروشیمی، پالایشگاه‌ها.
• مزایا: دقت بالا، کاهش اتصالات.
• معایب: هزینه و پیچیدگی بالا.

21. منیفولد پنج شیر دنده

• مشخصات: مشابه منیفولد پنج شیر اما با اتصال رزوه‌ای.
• ویژگی‌ها: اتصال محکم، مناسب برای فشار بالا.
• کاربردها: سیستم‌های ابزار دقیق.
• مزایا: دوام بالا، نصب محکم.
• معایب: نصب پیچیده‌تر.

22. منیفولد سه شیر فیمیل

• مشخصات: منیفولد با 3 شیر (1 ایزوله، 1 تخلیه، 1 اکوالایزر)، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: طراحی ساده‌تر نسبت به پنج شیر.
• کاربردها: گیج‌های فشار، ترانسمیترها.
• مزایا: هزینه کمتر، نصب آسان.
• معایب: کاربرد محدودتر.

23. منیفولد دو شیر زیر گیجی میل در فیمیل

• مشخصات: منیفولد با 2 شیر (ایزوله و تخلیه)، اتصال نری و مادگی.
• ویژگی‌ها: مناسب برای گیج‌های فشار، فشار: تا 6000psi.
• کاربردها: پالایشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها.
• مزایا: فشردگی، دقت بالا.
• معایب: تحمل فشار کمتر نسبت به پنج شیر.

24. منیفولد دو شیر زیر گیجی فیمیل

• مشخصات: مشابه منیفولد دو شیر اما با اتصال مادگی.
• ویژگی‌ها: نصب ساده، آب‌بندی قوی.
• کاربردها: سیستم‌های ابزار دقیق.
• مزایا: هزینه مناسب، دوام بالا.
• معایب: محدودیت در فشار بالا.

25. منیفولد دو شیر 90 درجه

• مشخصات: منیفولد با 2 شیر و طراحی 90 درجه، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: مناسب برای خطوط با محدودیت فضا.
• کاربردها: پتروشیمی، خطوط گاز.
• مزایا: انعطاف در نصب، دقت بالا.
• معایب: هزینه بالاتر.

26. منیفولد دو شیر 180 درجه

• مشخصات: منیفولد با 2 شیر و طراحی خطی (180 درجه).
• ویژگی‌ها: مناسب برای خطوط مستقیم، فشار: تا 6000psi.
• کاربردها: سیستم‌های هیدرولیک، پالایشگاه‌ها.
• مزایا: نصب ساده، کارایی بالا.
• معایب: فضای بیشتر برای نصب.

27. مینی بال ولو فیمیل (NPTF PN63)

• مشخصات: شیر توپی کوچک با اتصال مادگی، فشار: تا 63 بار (حدود 900psi).
• ویژگی‌ها: طراحی فشرده، مناسب برای کاربردهای کم‌فشار.
• کاربردها: آزمایشگاه‌ها، تجهیزات کوچک.
• مزایا: قیمت پایین، نصب آسان.
• معایب: تحمل فشار پایین.

28. مینی بال ولو میل در فیمیل

• مشخصات: شیر توپی کوچک با اتصال نری و مادگی، فشار: تا 1000psi.
• ویژگی‌ها: مشابه مینی بال ولو فیمیل اما با اتصال ترکیبی.
• کاربردها: سیستم‌های ابزار دقیق.
• مزایا: انعطاف در اتصال.
• معایب: محدودیت فشار.

29. بال ولو فیمیل (دنده داخل) 3000

• مشخصات: شیر توپی با اتصال مادگی، فشار: تا 3000psi.
• ویژگی‌ها: باز و بسته شدن سریع، آب‌بندی با PTFE.
• کاربردها: خطوط گاز، صنایع شیمیایی.
• مزایا: هزینه مناسب، دوام بالا.
• معایب: عدم کنترل دقیق جریان.

30. بال ولو دو سر مهره 3000

• مشخصات: شیر توپی با اتصال مهره‌ای، فشار: تا 3000psi.
• ویژگی‌ها: نصب سریع، مناسب برای خطوط موقت.
• کاربردها: پتروشیمی، خطوط گاز.
• مزایا: نصب آسان، انعطاف‌پذیری.
• معایب: هزینه بالاتر.

31. نیدل ولو میل در فیمیل تخلیه‌دار

• مشخصات: شیر سوزنی با اتصال نری و مادگی، دارای پورت تخلیه، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: کنترل دقیق، امکان تخلیه سیال.
• کاربردها: گیج‌های فشار، سیستم‌های هیدرولیک.
• مزایا: ایمنی بالا، دقت در کنترل.
• معایب: پیچیدگی بیشتر.

32. نیدل ولو میل در فیمیل

• مشخصات: شیر سوزنی با اتصال نری و مادگی، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: طراحی ساده، کنترل دقیق جریان.
• کاربردها: صنایع شیمیایی، آزمایشگاهی.
• مزایا: دوام بالا، قیمت مناسب.
• معایب: نیاز به چرخش چندباره.

33. نیدل ولو فیمیل (دنده ای)

• مشخصات: شیر سوزنی با اتصال مادگی، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: مناسب برای اتصال به تجهیزات رزوه‌ای‌ای.
• کاربردها: پتروشیمی، خطوط گاز.
• مزایا: اتصال محکم، کارایی بالا.
• معایب: نصب محدودتر.

34. نیدل ولو میل (دنده بیرون)

• مشخصات: شیر سوزنی با اتصال نری، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: مناسب برای اتصال به تجهیزات مادگی.
• کاربردها: سیستم‌های هیدرولیک، خطوط مایع.
• مزایا: نصب آسان، دوام.
• معایب: محدودیت در برخی خطوط.

35. نیدل ولو دو سر مهره

• مشخصات: شیر سوزنی با اتصال مهره‌ای، فشار: تا 6000psi.
• ویژگی‌ها: نصب سریع، مناسب برای خطوط موقت.
• کاربردها: آزمایشگاه‌ها، خطوط گاز.
• مزایا: انعطاف‌پذیری، هزینه مناسب.
• معایب: تحمل فشار کمتر نسبت به رزوه‌ای.

مشخصات فنی شیرآلات ابزار دقیق

• استانداردها: ASTM A276, A479، ASME B36.19، API.
• سایزها: 1/8 تا 2 اینچ (بسته به نوع شیر).
• فشار کاری: 30 تا 10000psi (بسته به مدل).
• دما: 20- تا 30+ درجه سانتی‌گراد.
• متریال: استنلس استیل 316، برنج، کربن استیل، آلیاژهای خاص.
• اتصالات: رزوه‌ای (NPT)، مهره‌ای، جوشی.

کاربردهای شیرآلات ابزار دقیق

• نفت و گاز: کنترل جریان در خطوط پرفشار (نیدل ولو 10000psi، بال ولو 6000).
• پتروشیمی: انتقال سیالات خورنده (منیفولد پنج شیر، شیر 316).
• صنایع غذایی و دارویی: خطوط بهداشتی (نیدل ولو فیمیلل، فیلترها).
• آزمایشگاه‌ها: کنترل دقیق در تجهیزات کوچک (مینی بال ولو، نیدل ولو).
• سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک: مدیریت فشار و جریان (شیر اطمینان، چک ولو).

مطالعه موردی: منیفولد پنج شیر در پالایشگاه عسلویه

در یک پروژه پالایشگاهی در عسلویه، منیفولد پنج شیر ترانسمیتر (استنلس استیل 316، 6000psi) برای کنترل فشار دیفرانسیل ترانسمیترها استفاده شد. این سیستم با کاهش اتصالات و افزایش دقت، هزینه‌های را 15% کاهش داد و ایمنی را بهبود بخشید.

مزایا و معایب شیرآلات ابزار دقیق

مزایا

• دقت بالا: نیدل ولو و منیفولد برای کنترل دقیق جریان و فشار.
• مقاومت: متریال استیل 316 مقاوم به خوردگی و فشار.
• انعطاف‌پذیری: انواع اتصالات (مهره‌ای، رزوه‌ای) و طراحی (90 درجه، سه راه).
• ایمنی: شیرهای خودکار و اطمینان از سیستم محافظت می‌کنند.
• طول عمر: دوام در شرایط سخت صنعتی.

معایب

• هزینه بالا: مدل‌های پرفشار (10000psi) و استیل 316 گران‌اند.
• پیچیدگی نصب: نیاز به تخصص برای منیفولدها و شیرهای خاص.
• نگهداری: اسنابر و فیلترها نیاز به تعویض دوره‌ای دارند.

نحوه خرید

نکات خرید

1. تعیین نیازها: نوع سیال، فشار، دما، و محیط کاری را مشخص کنید.
2. انتخاب نوع شیر: نیدل ولو برای کنترل دقیق، بال ولو برای قطع سریع، منیفولد برای سیستم‌های پیچیده.
3. فشار و متریال: 316 برای محیط‌های خورنده، برنج برای کاربردهای عمومی.
4. استانداردها: اطمینان از انطباق با ASTM یا API.
5. تأمین‌کننده: برای خرید، مستقیماً با پایپ فیتینگ تماس بگیرید و سرتیفیکیت آنالیز درخواست کنید.
6. مقایسه قیمت: قیمت‌ها به دلیل نوسانات ارز متغیرند؛ پیش‌فاکتور دریافت کنید.

نکات فروش

• ارائه سرتیفیکیت: آنالیز مواد و استانداردهای محصول.
• خدمات پس از فروش: مشاوره نصب، تأمین قطعات یدکی.
• شفافیت قیمت: به‌روزرسانی روزانه قیمت‌ها.

تحلیل هزینه‌ها

هزینه شیرآلات به عوامل زیر بستگی دارد:

• نوع شیر: منیفولد پنج شیر گران‌تر از نیدل ولو ساده.
• متریال: استیل 316 گران‌تر از برنج.
• فشار کاری: شیرهای 10000psi گران‌تر از 3000psi.
• اتصال: مهره‌ای گران‌تر از رزوه‌ای.
• برند: Parker و Swagelok گران‌تر از برندهای چینی.

نمونه قیمت‌ها (تقریبی، 1404):

• نیدل ولو فیمیل 10000psi: 2 تا 5 میلیون تومان.
• بال ولو 6000: 1.5 تا 3 میلیون تومان.
• اسنابر برنجی: 200 تا 500 هزار تومان.
  برای استعلام دقیق، با پایپ فiting تماس بگیرید.

برندهای معتبر

• بین‌المللی: Parker، Swagelok، S-Lok.
• ایرانی: تولیدکنندگان با استانداردهای ASTM.
• چینی: گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه برای کاربردهای عمومی.

روندهای آینده

• شیرآلات هوشمند: حسگرهای IoT برای مانیتورینگ جریان و فشار.
• مواد پیشرفته: آلیاژهای مقاوم‌تر به خوردگی.
• اتوماسیون: شیرهای خودکار با اکتشویتورهای پیشرفته.

پرسش و پاسخ متداول

1. نیدل ولو 10000psi برای چه کاربردهایی مناسب است؟
   برای خطوط پرفشار نفت و گاز و هیدرولیک با سیالات سنگین.
2. تفاوت منیفولد سه شیر و پنج شیر چیست؟
   پنج شیر برای ترانسمیترهای دیفرانسیل پیچیده‌تر، سه شیر برای کاربردهای ساده‌تر.
3. اسنابر گیج فشار چیست؟
   دستگاهی برای کاهش نوسانات فشار و محافظت از گیج‌ها.
4. چگونه شیر باکیفیت بخرم؟
   با پایپ فیتینگ تماس بگیرید و سرتیفیکیت آنالیز درخواست کنید.
5. بال ولو سه راه چه مزیتی دارد؟
   امکان هدایت جریان به دو مسیر، مناسب برای خطوط چندجهته.

نتیجه‌گیری

شیرآلات ابزار دقیق با انواع متنوع (نیدل ولو، بال ولو، منیفولد، فیلترها، اسنابر، و شیرهای خودکار) برای کنترل دقیق در صنایع حیاتی طراحی شده‌اند. انتخاب مدل مناسب (مانند نیدل ولو 10000psi برای فشار بالا یا منیفولد پنج شیر برای ترانسمیترها) به نیاز پروژه بستگی دارد. برای خرید و استعلام قیمت، مستقیماً با پایپ فیتینگ تماس بگیرید و پیش‌فاکتور دریافت کنید.